ویترین های اشیا

ویترین 1: کتیبه

ایلامیان همچون حکومت‌های همجوار خود در سرزمین بین‌النهرین، از پیشگامان استفاده از خط بودند.
کاتبان ایلامی برای نگارش نامه‌ها و فرمان‌های حکومتی، فهرست نذورات، دستمزد کارگران، فهرست ساخت و سازها از خط میخی استفاده می‌کردند. علاوه بر این در هفت تپه متونی به دست آمده که مانند لغت نامه‌های امروزی، فهرست کلمات سومری و در مقابل آن ترجمه‌های اکدی، بابلی و ایلامی آمده است.  از دیگر انواع متون مهم در هفت تپه، متون موسوم به جگر خوانی است که براساس رسوم متداول به پیشگویی آینده به وسیله جگر گوسفند می‌پرداختند و نتیجه این پیشگویی‌ها را در متون منعکس می‌کردند. در متون هفت تپه اطلاعات فراوانی از نام افراد، شاهان، کارگزاران دولتی، ماه‌های سال، مراسم، خدایان، شهرها و معابد وجود دارد.

ویترین 2: پیش از ایلام

شمال خوزستان از دوره‌های پیش از تاریخی میزبان گروه‌های جمعیتی مختلفی بوده که شواهد آنها در محوطه‌های فراوانی به دست آمده است. یکی از این محوطه‌ها، تپه بسیار مهم ابوفندوا در یک کیلومتری هفت تپه است. یافته‌های این تپه از هزاره چهارم تا دوره ایلام را در برگرفته است. مطالعه چنین محوطه‌های موجب شناخت بهتر دوره ایلام و پیشینه این تمدن می‌‌شود.

ویترین 3: اشیای آئینی

در دوره ایلام، ساخت معابد برای خدایان مختلف و اهدای پیشکش و نذورات به آنان از رفتارهای مرسوم بوده است. این معابد به دستور شاهان ایلامی ساخته و یا تعمیر می‌شده‌اند. از این معابد، اشیای بسیاری همچون پیکرک‌های زنان، مهره‌ها، تخت‌های آئینی  به دست آمده است که به باور ایلامیان به اموری چون مرگ، باروری، بیماری، قدرت و … مربوط می‌شدند.

ویترین 4 و 5: ظروف

ساخت ظروف سفالی یکی از اولین دستاوردهای بشر در زندگی روزمره بوده است. این ظروف برای نگهداری اشیا، مایعات، ذخیره و فرآوری مواد غذایی ساخته و استفاده شده‌اند. انواع روش‌های ساخت ظروف و تزئینات آن‌ها به باستان‌شناسان در شناخت هر دوره کمک شایانی می‌کنند. علاوه بر ظروف سفالی، انواع مختلفی از ظروف سنگی و فلزی نیز در طول تاریخ ساخته شده است.

در دوره ایلام نیز، ظروف سفالی یکی از مهم‌ترین اشیای به دست آمده، محسوب می‌شود. این ظروف در اشکال مختلف مانند جام، کاسه، خمره و با کاربری‌های متفاوت همچون ظروف روزمره، خمره‌های ذخیره غذایی، ظروف آئینی در قبور، انواع سنگ ساب‌ها، تولیده شده‌اند.

ویترین 6: اشیای تزئینی و جنگ افزارها

انسان‌ها در طول تاریخ همواره در تلاش برای زیبا جلوه دادن خود و محیط اطراف خود بوده‌اند. نمود چنین تلاشی وجود زیورآلات بازمانده در دوره‌های مختلف است. در دوره ایلام اشیایی از این دست کم نیستند. این اشیا آویزهایی به اشکال و جنس‌های مختلف، تزئینات اجزای مجسمه‌ها، تزئین ابزار و ادوات روزمره  را در برمی‌گیرند.
ابزار از اولین دست ساخته‌های بشر است که به او قدرت سازگاری با محیط را داده است. این ابزار برای جمع آوری غذا، مقابله با خطرات و دفاع هر فرد ساخته و به تدریج با پیچیده‌تر شدن جوامع، تنوع پیدا کرده است. در دوره ایلام نیز، ساخت انواع ابزارهای سنگی با کاربری همچون بریدن، خراش دادن، قطع کردن، سرگرزها و ابزارهای مفرغی همچون خنجرها، تبرها، پیکان‌ها رایج بوده است.

ویترین 7: معماری

معماری به جا مانده از دوره‌های مختلف، جلوه‌ای از سبک زندگی، باورها، شرایط اجتماعی و اقتصادی هر جامعه است. نمونه چنین جلوه‌‌ای از دوره ایلام، زیگورات چغازنبیل و بناهای اطراف آن است که هر کدام به خوبی خود را معرفی و ما را با نگاه ایلامیان به زندگی و دنیا آشنا می‌سازند. در هر دو محوطه هفت تپه و چغازنبیل ساختارهای معماری مختلفی به جامانده است. مصالح مختلفی همچون خشت، آجر، قیر، گچ و تزئیناتی مانند انواع گل میخ، نقاشی دیواری و انواع تکنیک‌ها مانند طاق‌های هلالی از ویژگی‌های خاص معماری این دوره است.

ویترین 8: تدفین

در دنیای ایلامیان همچون سایر فرهنگ‌های منطقه، مرگ پایان زندگی نبوده و زندگی در دنیای دیگری جریان داشته است. به باور ایلامیان، زندگی فرد در دنیای دیگر نیازمند ملزوماتی است که آنان را در دنیای دیگر معرفی می‌کند، به همین دلیل در مقابر و تابوت‌های فرد متوفی اشیایی را به همراه او دفن می‌کردند. شیوه تدفین و اشیای همراه متوفی معرف جایگاه اجتماعی، وضعیت اقتصادی و حتی در مواردی منصب سیاسی او بوده است.

ویترین 9: پس از ایلام

پس از حمله آشوربانیپال به شهرهای ایلامی و نابودی آنها، هیچ گاه شاهان ایلام به جایگاه خود بازنگشتند و در حکومت‌های فرامنطقه‌ای همچون هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان در بخش‌هایی از خوزستان به زندگی خود ادامه دادند. بسیاری از محوطه‌های ایلامی همچون هفت تپه، پس از هزاره دوم مجددا در دوره‌های ساسانی و اسلامی مسکون شدند و آثار و اشیایی از این دوره‌ها در این محوطه‌ها باقی مانده است.